کدک (Codec)، یک اصطلاح فنی برای عملیات فشرده سازی یا عدم فشرده سازی است. این اصطلاح برای فشرده کننده/ باز کننده و نیز کدگذاری/ کدگشایی نیز به کار برده می‌شود.
در واقع کدک برنامه نرم افزاری است که فایل های حجیم ویدیویی را به بخش‌های کوچکتری تقسیم می‌کند و آن ها برای پخش بر روی رایانه آماده می‌کند. برنامه کدک برای این که موزیک‌ها و فیلم‌ها بر روی رایانه قابل پخش باشند، مورد نیاز هستند.
تمامی خدمات، برنامه‌ها، سامانه‌های تلفنی و... کدکهای مختص به خود را پشتیبانی می‌کند و برای برقراری ارتباط با سایر دستگاه‌ها بایستی کدکهای مختص به آن ها را نیز پشتیبانی نماید.
به عنوان مثال دستگاه ATA-186 سیسکو از کد های G.731، G.711.a، G.711.u و G.729.1 پشتیبانی می کند.
توجه داشته باشید که ATA-186 دارای دو پورت FXS است که تنها یک پورت به صورت همزمان می تواند توسط G.729 با دو پورت دیگر اجرا شود و دومی نیز بر روی G.711.a/u اجرا می شود.
به عنوان مثالی دیگر سوییچ ۷۹۶۰ سیسکو از کدک های G.711.a، G.711.u و G.729.a پشتیبانی می کند.
چرا باید از کدک ها استفاده کرد؟
از آنجایی که فایل‌های ویدیویی و صوتی حجم بالایی دارند، بنابراین انتقال سریع آن‌ها بر بستر اینترنت دشوار است، لذا برای سرعت بخش بر دانلود این‌گونه فایل ها کدکهای ریاضی برای کدگذاری (کوچک کردن) یک سیگنال ارسال و سپس برای ویرایش یا مشاهده کد گشایی می شوند.
بدون وجود کدک‌ها، زمان دانلود فایل‌ها ۳ تا ۵ برابر زمان فعلی به طول می‌انجامد.
صدها کدک در فضای اینترنت وجود دارد و برای پخش فایل‌ها به ترکیبی از آن ها نیاز است.
کدکهای متعددی برای فشرده سازی صوت و تصویر، پخش رسانه بر بستر اینترنت، برقراری کنفرانس ویدیویی، پخش فایل های mp3، سخنرانی یا تصویر برداری از صفحه نمایش استفاده می‌شوند. در حالت معمولی برای اجرای فایل های دانلود شده به ۱۰ تا ۱۲ کدک نیاز است.
دانلود و نصب کدک های کاربردی
برخی کدک های مورد استفاده در فایل هایی به فرمت mp3، WMA، Real Video، DivX و xviD نسبت به سایر کدک ها متداول تر هستند.
انتخاب های متعددی برای دانلود و نصب کدک ها وجود دارد. ساده ترین راه دانلود “بسته های کدک” است. این بسته ها مجموعه ای از کدک های جمع آوری شده در فایل های بزرگ هستند. برخی از بسته های کدک پیشنهادی در ذیل آمده است.
بسته کدک ترکیبی (CCCP)
یکی از مهمترین بسته های کدک جامع است که قابل دانلود می باشد. این بسته کدک توسط کاربرانی استفاده یم شود که علاقه مند به اشتراک گذاری و مشاهده آنلاین فایل های ویدیویی هستند.
بسته کدک XP
مجموعه ای از کدک های متعدد و عاری از هرگونه برنامه های مخرب یا جاسوسی است که برای برنامه Media Player ویندوز مناسب هستند. این بسته کدک یکی از کاملترین بسته هیا موجود برای انواع فرمت های صوتی و ویدیویی است.
بسته کدک K-Lie
این کدک نزد کاربران بسیار محبوب است و به خوبی مورد آزمایش قرار گرفته است. این بسته کدک تمامی انواع فرمت های ویدیویی را پخش می کند. این کدک بر ۴ نوع پایه، استاندارد، کامل و بسیار کامل است.
به عنوان نمونه برای پخش فرمت های DivX و XviD کدک پایه K-Lite مناسب است. البته بسته استاندارد معروف تر است چرا که تقریبا همه چیز را دارد و بسیاری از فایل ها را پخش می کند. بسته کامل برای کاربران حرفه ای تر طراحی شده است.